A Cup of Coffee and New Shoes On

Het heeft iets wrangs: een film maken over mensen die niet kunnen horen en binnenkort niet meer kunnen zien. Die dus dit audiovisuele medium zelf niet meer kunnen ervaren – niet op de traditionele manier, in ieder geval. Het zet misschien te denken, als je het in je strandstoel in Utrecht allemaal ziet gebeuren.

Maar de dove tweelingbroers die we aan het begin van A Cup of Coffee and New Shoes On leren kennen, zijn zeker niet zielig. Ze worden gespeeld door echte tweelingbroers Edgar en Rafael Morais – knappe gasten. En broer Gezim, die met broer Agim in één appartement woont, heeft bovendien een partner Ana (gespeeld door Drita Kabashi). Met z’n drieën vormen ze een gelukkig, alternatief (en knap) gezin. Er wordt gegeten, gesekst, gedanst. Je zou gebarentaal willen leren om bij ze aan te schuiven – Albanese gebarentaal dan dus, want we bevinden ons in Tirana.

Maar dan komt het slechte nieuws: deze eeneiige tweeling gaat, vanwege een zeldzame gedeelde genetische aandoening, ook nog het gezichtsvermogen verliezen. Allebei. En wat dan? Ja wat dan, godverdomme!?!

Oké, ja, de broers reageren er niet erg relaxt op. Logisch, zou je denken, maar na een tijdje ga je ook denken: deze twee mannen hebben waarschijnlijk nooit echt geleerd over hun gevoelens te praten. En dat merkt die partner ook. Oogkleppen op, doen alsof het vanzelf weer weggaat, nee hoor, geen probleem, ik ben helemaal niet blind aan het worden, laat mij maar even met m’n blote handen die houten plank door de zaagmachine duwen. En dan: zuipen, dingen kapot gooien, ruziemaken. Behoorlijk masculien, zeg maar.

Edgar en Rafael Morais spelen het geweldig. Waar woorden niet werken, pakken de broers elkaar vast – als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks. Als ze het niet zelf al deden, zou je ze soms met de koppen tegen elkaar willen slaan. Maar het is een vorm van communicatie. Hun vorm. En hoe slechter ze zien, hoe harder ze elkaar vasthouden. Hun gebarentaal blijkt ook te werken als ze elkaars handen voelen. En zo worden ze steeds meer een twee-eenheid. Ze lijken bovendien zo sterk op elkaar, dat ik niet altijd wist wie ik voor me had – wat, blijkt uit een interview met de regisseur, ook de bedoeling was: “Ik wilde met het publiek spelen, dat je je afvraagt: wie is Agim en wie is Gezim? Want als tweeling met een genetisch probleem maken ze hetzelfde drama mee.”

En wij met hen – en met die partner, die ondanks haar Florence Nightingale-capaciteiten het ook niet makkelijk heeft. Want als puntje bij paaltje komt, is bloed dikker dan water. En toch doen ze alles samen. Samen zwijgend. Samen het duister tegemoet. Samen met elkaar. En samen met ons – liefhebbers van de audiovisuele kunst.

KEES Driessen