“Waar goud is, verschijnt de duivel,” waarschuwt een van de mijnwerkers in Juan Olea’s Bitter Gold. En die waarschuwing blijkt niet voor niets: in de meedogenloze Atacama-woestijn van Noord-Chili werken 16-jarige Carola en haar vader Pacifico samen met een handjevol arbeiders in hun kleine kopermijn om te overleven. Maar als Pacifico ernstig gewond raakt en Carola plots de leiding moet overnemen in een wereld vol mannen en geheimen, blijkt overleven nog maar het begin.
Vader en dochter hebben namelijk een geheim: ’s nachts werken ze stiekem aan een goudader die ze verborgen houden voor de anderen. Totdat een mijnwerker erachter komt en met geweld inbreekt. Carola moet nu niet alleen de kopermijn draaiend houden, maar ook de patriarchale structuren en wetten van de jungle uitdagen om haar toekomst veilig te stellen.
Bitter Gold is een spannende Chileense western, waarbij elk personage een verborgen agenda heeft en degene die als laatste een dubbelspel speelt meestal wint. Regisseur Juan Olea schept met zijn camera een wereld waarin handgereedschap, kruiwagens en dynamietstaafjes de enige wapens zijn tegen de eindeloze woestijn en de hebzucht van mensen.
Gefilmd op locatie, met indrukwekkende luchtopnames van de meedogenloze Atacama-woestijn, voelt de film tegelijk vertrouwd en vreemd. Vertrouwd omdat we de wetten van de jungle kennen: iedereen voor zich, het sterkste overleeft. Vreemd omdat deze jungle van zand en rotsen is, en omdat de patriarchale orde hier wordt uitgedaagd door een tiener die het geld beheert en enkele trucjes van het vak heeft geleerd.
Katalina Sánchez speelt Carola met een overtuigende kracht. Haar transformatie van dochter die op de achtergrond werkt naar iemand die de volledige verantwoordelijkheid moet dragen voelt oprecht en urgent. Francisco Melo als Pacifico belichaamt de ervaren mijnbaas wiens verwonding alles in gang zet.
De film legt de basis voor waarom opereren volgens de regels van groter belang is. Er is veel conflict en persoonlijke corruptie, maar Olea maakt er geen moraalpreek van. In plaats daarvan laat hij ons zien wat er gebeurt wanneer zaken onder tafel worden gedaan in een wereld waar overleven belangrijker is dan ethiek.
Het resultaat is een film die je op het puntje van je stoel houdt, een western die niet romantiseert maar ook niet veroordeelt. De Atacama-woestijn wordt een extra personage, even mooi als meedogenloos, waarin menselijke hebzucht en loyaliteit tegen elkaar botsen als dynamiet tegen rots.
Bitter Gold is een film die blijft nazinderen. Want wie bepaalt eigenlijk wat eerlijk is als het om overleven gaat? En wat gebeurt er als de traditie die je familie beschermt tegelijk de traditie is die je gevangen houdt?
