Sages-femmes

Hoe uiteenlopend mensenlevens ook kunnen zijn, twee dingen hebben ze allemaal gemeen: we worden geboren en we gaan dood. Over die laatste stap op het levenspad worden eindeloos veel films gemaakt, maar het moment waarop we het levenslicht zien is een zeldzaamheid in films.

Sages-femmes, een portret van het reilen en zeilen op de afdeling verloskunde in een Frans ziekenhuis, toon hoe absurd dat eigenlijk is. De rauwrealistische film maakt duidelijk hoeveel drama, urgentie en vertedering zich samenbalt in dat ene moment.

De film focust vooral op Louise en Sofia, twee onlangs gediplomeerde vroedvrouwen die aan de slag gaan op een afdeling waar de meest risicovolle patiënten terechtkomen. “Die arts is hier het haantje”, waarschuwt hun leidinggevende. “Hij is briljant en jong – maar dat zijn we hier allemaal, want je houdt dit werk geen dertig jaar vol.” Louise loopt rond als een hert in de koplampen, terwijl Sofia er als een vis in het water lijkt – tot een dramatische geboorte haar danig van haar stuk brengt.

In de opening van haar derde speelfilm gooit Léa Fehner ons als kijkers samen met Louise en Sofia in het diepe: de hectiek in de ziekenhuisgangen is oorverdovend, de werkdruk bijna ondraaglijk – afdelingsleider Bénédictine waarschuwt Louise alvast dat ze zich voor kan bereiden op urineweginfecties omdat ze nooit tijd zal hebben om te gaan plassen. Vier patiënten tegelijk begeleiden bij de geboorte van hun kind is inmiddels eerder regel dan uitzondering, beklaagt een van de meer ervaren vroedvrouwen zich.

Fehner filmde Sages-femmes grotendeels op een echte ziekenhuisafdeling in Toulouse, ook bij echte geboortes, die ze vervolgens afhankelijk van het verloop in haar fictie verwerkte. Haar verhaal baseerde ze losjes op uitgebreide gesprekken met vroedvrouwen, gyneacologen en patiënten.

Het resultaat is een zeldzaam intieme ziekenhuisfilm, en een aanklacht tegen de afbraak van het zorgsysteem en de verloskunde in het bijzonder – eerst tussen de regels door en uiteindelijk expliciet, met een slotakkoord bestaand uit beelden van echte protesten tegen deze misstanden.

Je wordt alleen geboren en je gaat alleen weer dood, luidt het gezegde. Kijkend naar Sages-femmes zie je dat dat onzin is, en tegelijk hoe waar het is. De babies in dit ziekenhuis worden bepaald niet alleen geboren. Er is natuurlijk de moeder van wie die babies momenten geleden nog onderdeel waren, en vaak ook een hulpeloos toekijkende of zich juist vruchteloos druk makende vader. En er is een complete medische staf die klaarstaat om ze ter wereld te brengen en in wiens handen ze vaak hun eerste ademtocht nemen. Maar het is ook wáár: die babies moeten het vanaf het moment dat ze uit de baarmoeder zijn uiteindelijk helemaal zelf doen.

Sages-femmes gaat echter niet over de babies, maar over de mensen die zich een slag in de rondte werken om hen ter wereld te brengen. Een film vol hartverscheurende momenten, op elke manier denkbaar. Hoe de vroedvrouwen, die van de stress bijna uit elkaar knappen, in de behandelkamers met de aanstaande moeders desondanks de rust zelve zijn. Hoe Louise een opdringerige aanstaande grootmoeder resoltuut de deur wijst. Of hoe Sofia uiteindelijk in het doorzettingsvermogen van een stel dat twee jaar terug hun baby verloor haar eigen kracht hervindt.

Joost Broeren-Huitenga